|
AYDINLATMA İP UÇLARI
Ev Aydınlatma ipuçları:
Günümüz ekonomisinde insanlar kendilerine yakın şeylere yatırım yapmaya meyilliler özellikle evlerine. Bunu yapabilmenin bütçeyi sarsmayan ve en kolay yollarından biride aydınlatmadır: Yapılacak doğru aydınlatma sadece bir aydınlık problemini çözmüyip bir de hayat kalitenizi yükselticektir.
Mesela tavana asıcağınız çarpıcı bir avize, dış aydınlatma ile evinizin vurgulanması, veya basit bir şekilde prize takılmış dekoratif bir masa lambası, aydınlatma dekoru tamamlaktan başka evinizin değerini de arttırır, bir atmosfer yaratır, kendi stilinizi anlatabilmeye yarar.
Aydınlatmanın evsahipleri için en ekonomik yatırım olmasının nedeni, büyük tadilat masrafları edinmeden büyük değişiklikler yaratabilmesidir. İnsanlar evlerini hayatın günlük zorluklarından kaçılan bir liman olarak görürler. Doğru düşünülmüş bir aydınlatma konfor verici bir ton yaratır.
Aydınlatma ayrıca çok işlevseldir: Küçük bir odayı geniş bir oda gibi veya büyük bir odayı çok samimi kılabilir. İşte doğru ışığı seçebilmek için bir kaç ipucu:
*Odanın boyutlarını dikkate alın. Showroom a gelirken aydınlatılıcak odanın varsa bir resmini veya en azından ebatlarını yanıınızda getirmeniz, profesyonellerin sizi doğru yönlendirebilmesi açısından önemlidir.
*Aydınlatmadan ne etki almak istediğiniz sorgulayın? Bütün odayı mı aydınlatmak istiyorsunuz, özellikle bir noktaya dikkat çekmek mi, veya bir alana ışık efekti vurgulamak için mi?
*Dizaynda kalite ve ustalık arayın. Unutmayınki aydınlatma odada gün boyu kapalı olduğunda bile gece yandığındaki kadar güzel gözükmeli.
LED Nedir?
LED , İngilizcede L ight E mitting D iodes kelimelerinin kısaltılarak, bu ürünün jenerik adı haline gelmiş söylenişidir . Bir LED yongası yapı itibarı ile N ve P tipi yarıiletken katmanlar arasına sandviç edilmiş aktif katman tabakasından ve bunların elektriksel bağlantılarından oluşan opto elektronik bir elemandır . LED'ten doğru yönde bir akım geçirildiğinde elektronlar aktif katmanı uyarır ve aktif katmanda ışık üretilir. Üretilen ışık doğrudan veya reflektörden yansıma ile pencere katmanından yayılır.
*İçeriyi dışarıya getirin. Sakın unutmayın ki, dış aydınlatma sadece evinizin karanlık bölgelerini aydınlatmakla kalmıyıp, evinizin değerini arttırır ve size çevre güvenliği sağlar.
LED'lerin özellikleri ve sağladığı faydalar
Tek renk ışık kaynağı (dar bantlı): Işık istenilen dalga boyunda olduğu için renk filtresi, prizma gibi renk ayrıştırıcılara ihtiyaç yoktur. Örneğin kırmızı trafik lambasında 617 nm dalga boyunda kırmızı LED lerde üretilen ışığın tamamı kullanılır. Oysa akkor lambalarda üretilen ışığın mavi ve yeşil bileşenleri bastırılarak sadece kırmızı bileşeni kullanılır. 75 W akkor lamba yerine 8-10W LED dizini kulanılarak %80 enerji tasarrufu sağlanır.
Çok küçük ışık kaynağı (birkaç mm 2 ): Küçük ebatlı armatürler geliştirilir, ışık kolayca yönlendirilebilir.
Tasarımcılara geniş ve kolay kullanım imkanları.
Hızlıdır, 200 ns içinde ışık vermeye başlar.
Uzun Ömür : Kullanım kondisyonuna bağlı olarak 100.000 saate kadar.
Yüksek ışık verimliliği (verimlilik giderek artıyor, örneğin laboratuvar ortamında kırmızı renkte 108 lümen/Watt'a ulaşılmış durumda).
Düşük ısı üretimi: Akkor lambalarda flaman ısısı 2700 o C, halojen lambalarda 3100 o C, deşarjlı lambalarda tüp ısısı 800-1100 o C ye ulaşırken LED'lerde yonga ısısı 110 o C'yi geçmez.
Tanımlanmış ışık açıları.
Görülebilir renk tayfındaki hemen hemen bütün renkler elde edilebilir.
Dimerlenebilir (0 - 100 %).
Şok ve titreşimlere dayanıklı: Cam, flaman gibi kırılgan elemanlar ihtiva etmez.
Beyaz LED için farklı renk sıcaklıkları: 3200, 4700, 5400,6500 Kelvin.
Çevrecidir; yapısında civa gibi ağır metallar ve halojen gazları yoktur.
LED'lerin Elektriksel Özellikleri
Öncelikle bilinmesi gereken özellik LED'ler doğru akımla çalışırlar. Elektrik devrelerinde LED'ler normal diyotlar gibi davranırlar. Farklı olan yanı normal diyotlarda 0,7 Volt civarında olan birleşme gerilimi yerine, renklerine göre 1,6 V ile 4 V aralığında değişmektedir. Genellikle kırmızı ve sarı LED'ler 1,9 - 2,6 V, yeşil mavi ve beyaz LED'ler 2,5 V - 4 V arasında gerilimle çalışırlar. Devreye bağlanırken polaritelerine dikkat etmek gereklidir. Ters gerilime tahammülleri azdır ve 5 - 10 V gibi ters gerilimle tahrip olabilirler. LED akımları yapılarına göre değişmekle birlikte 10 mA ile 700 mA aralığında LED üretimleri mevcuttur. LED empedansları üzerinden geçen akımın büyüklüğüne bağlı olarak doğrusal olmayan bir eğri ile değişkenlik gösterirler.
LED'ler genellikle seri bağlanıp bir dizin oluşturularak 10, 12, 24, 48V doğru akım veren elektronik güç kaynakları ile beslenirler. Tasarım yapılırken üreticisinden temin edilecek teknik bilgiler göz önüne alınarak optimum ışık ve elektriksel değerler ile çalıştırılmalıdır. Eğer elimizdeki LED hakkında hiçbir teknik bilgiye sahip değilsek 20 mA akımla sürülmesi önerilir. Bazı üretici firmalar LED dizinlerini değişik formlarda oluşturarak çeşitli LED MODÜLLERİ üretmektedir. Profesyonel uygulamalarda bu LED modüllerinin ve onlar için tasarlanmış güç kaynaklarının kullanılması tercih edilmelidir. LED'leri sürmek için elektronik kontrollü güç kaynaklarının kullanılması, verimli çalışmaları için önemlidir. Son birkaç yıdır üreticiler tarafından 1 W ve 2 W güçlerdeki LED'ler için 350 mA ve 700 mA akım kontrollü güç kaynakları kullanıma sunulmuştur.
Birçok uygulamada LED'in verdiği ışığın şiddetinin mümkün olduğu kadar yüksek olması istenir. LED'lerden elde edilen ışık şiddeti, içinden geçen akımla orantılı olduğundan akım arttırıldıkça ışık şiddeti de artacaktır. Bu durumda LED'in iç direncinden dolayı üretilen ısı artacak ve normal hizmet ömründen önce tahrip olacaktır. Ayrıca ısının artması ışık verimliliğini de olumsuz yönde etkileyecektir. Buradan çıkan sonuç, ısı LED'in en büyük düşmanıdır. Bu bilgiler ışığında firmaların LED'leri hakkında verdiği teknik bilgilerin ne kadar güvenilir olduğu göz önünde bulundurulmalıdır. Örnek 20 mA lik bir LED'ten 25-30 mA akım akıtarak yüksek ışık değerleri elde edilebilir, ancak LED ömrü oldukça düşecektir.
LED'lerin Ömürleri
Teorik olarak yapılan hesaplamalar ve deneyler LED'lerden 100.000 saat üzerinde bir süre istifade edebiliceğimizi ortaya çıkarmaktadır. Elektriksel, ısıl kondisyon (soğutma), çevresel etkiler, kullanılan çevre elemanları, kılıfın materyel yapısı vb. etkenler göz önüne alındığında 50.000 saat ve üzeri hizmet ömrü olduğu kabul edilebilir.
LED'lerin Işık Verimliliği
Lambaların verdiği ışığın, harcadığı elektrik enerjisine oranı ışık etkinliği h ' dır, birimi ise lumen/Watt'dır.
Biraz rakamlarla konuşmak istersek;
Akkor lambalarda ışıksal verim 12 - 15 lm/W
Halojen lambalarda 18 - 22 lm/W
Kompakt fluoresan lambalarda 60 lm/W
Fluoresan lambalarda 55 - 104 lm/W
LED'lerde durum biraz farklıdır, LED rengine göre ışık etkinliği farklılık gösterir. Örnek; kırmızı en yüksek verimliliğe sahiptir 45 lm/W, sarı 35 lm/W, yeşil 18 lm/W, mavi 8 lm/W civarındadır. Aydınlatmada beyaz ışık önemli olduğuna göre beyaz LED için verimlilik, üretici firmalara göre değişmekle birlikte 18 - 25 lm/W arasında değişmektedir.
Bu verilerle şunu söyleyebiliriz ki bugün (mayıs 2005) LED'ler akkor ve halojen lambalara alternatif olabilmekte ancak fluoresan ve kompakt fluoresan lambalarla verimlilik açısından rekabet edebilecek seviyede değildir. Diğer taraftan ışık verimliliğinde çok hızlı gelişmeler olmaktadır. 2008 - 2010 yıllarında beyaz LED'te verimliliğin 50 - 70 lm/W değerlerine ulaşması beklenmektedir. LED üretici bir firmanın deklare ettiğine göre, laboratuvar ortamında kırmızı ışıkta 108 lm/W değeri yakalanmıştır.
LED ışık değerleri konusunda dikkat edilmesi gereken bir konuda ışık açılarıdır. LED'ler yönlendirilmiş ışık oldukları için ışık değerleri, cd (candela) veya mcd cinsinden verilmektedir. Işık açıları düşük tutularak yüksek candela değerleri telaffuz edilmektedir. LED seçiminde değerlendirme yapılırken bu konu dikkate alınmalıdır.
IP Koruma Nedir?
Armatürlerin katı ve sıvı cisimlere karşı koruma göstergesi - (IP Kodu)
IP Koruma sınıfları iki rakamla gösterilir. Birinci rakam katı cisimlere karşı koruma, ikinci rakam ise sıvı cisimlere karşı korumayı gösterir. Koruması yüksek aydınlatma armatürlerinin iç kesimleri daha temiz olucağından, armatürlerin reflektörleri daha iyi bir verim sağlıyacaktır.
| Katı Cisimlere Karşı Koruma |
Sıvı Cisimlere Karşı Koruma |
| 1. sıra |
Açıklama |
2. sıra |
Açıklama |
| 0 |
Korumasız |
0 |
Korumasız |
| 1 |
50 mm'den büyük katı cisimlere karşı korumalı |
1 |
Neme karşı Koruma |
| 2 |
12 mm'den büyük katı cisimlere karşı korumalı |
2 |
Maksimum 'ye kadar düşen sıvılara karşı koruma |
| 3 |
2,5 mm'den büyük katı cisimlere karşı korumalı |
3 |
Yağmur şeklindeki sıvılara karşı koruma |
| 4 |
1 mm'den büyük katı cisimlere karşı korumalı |
4 |
Serpinti şeklindeki sıvılara karşı koruma |
| 5 |
Toza karşı korumalı |
5 |
Fışkıran sıvılara karşı korumalı |
| 6 |
Toza karşı tam korumalı |
6 |
Dalgalar karşı korumalı |
| |
|
7 |
Suya daldırmaya karşı korumalı |
| |
|
8 |
Su altında kalmaya karşı korumalı |
|
Güneş Enerjili Aydınlatma nasıl çalışır?
Güneş enerjili aydınlatma armatürleri montajı kolay ve maliyeti dışında başka bir harcaması bulunmaz. En önemlisi bedava elektrik sağlar. Güneş enerjili aydınlatma sistemi güneş panelleri kulllanır, bu paneller güneş ışığını elektriğe dönüştürür. Bu elektrik gece kullanımı için pillerde korunur. Üreticiler genellikle nikel cadmium tip bateri kullanırlar. Solar aydınlatma, alması gerektiğinden daha az güneş ışığı alınan bir yere monte edilirse, gece çalışmasıda bu ölçüde bir kaç saat azalıcaktır. Solar aydınlatmanın bina, ağaç gibi engellerle gölgede kalmasıda pilin şarj olmasını engelliyeciğinden armatürün performansını etkiliyecektir. Pilin yeterli şarj olmaması performanstan ayrı birde pilin ömrünü kısaltıcak bir etkendir.
Mutfak Aydınlatma
Mutfak birçok değişik çalışmanın yapıldığı mekan olduğundan, aydınlatmanın önce fonksiyonel sonra da dekoratif olması gerekiyor.İyi dağıtılmış, parlak ve tavanda eşit aralıklarla yerleştirilmiş ışık kaynakları, mutfağınızdaki bütün gölgeleri arındırıcaktır. Tavan aydınlatmasının dolaplarınızın içinide aydınlatması işinizi kolaylaştırıcaktır. Sıva altı (gömme) aydınlatmalarınızı yerleştirirken tezgah ve dolapları aydınlatıcağından emin olmalısınız.
Çalışma alanlarının 'görev' aydınlatmasına ihtiyacı vardır. Raf altında kullanılan aydınlatmalar mükemmel 'görev' aydınlatmalarıdır. Sıva altı ve sıva üstü armatürlerinizi de lavabo, yemek masası vs. aydınlatmasında kullanabilirsiniz. Düşük voltajlı floresanlar çeşitli 'görev' aydınlatmasında kullanılabilirler, örneğin tezgah üstü. Yemek odası olarakta kullanılan mutfaklarda daha dekorativ aydınlatmalar da tercih edilebilir. Genel aydınlatma için kullanılan aydınlatma ile yemek alanı için seçilen dekorativ aydınlatmanın takım olması mutfağınızın görünümü için önemli bir detaydır.
Yemek Odası Aydınlatma
Yemek odasında kullanılan avizeler hakkında en sık sorulan soru avizenin masaya uzaklığının ne kadar olması gerektiğidir. Ana ışık kaynağının genel aralığı masadan 78cm-92cm yükseklikte olmalıdır. Avizede toplam minimum 150 wattlık bir ışık öngörülmeli.
Işık gücünü istediğiniz atmosferde ayarlıyabilmek için bir dimmer kullanmayı düşünebilirsiniz. Aile yemekleri için büyük ihtimalle parlak bir ışık tercih edebilirsiniz. Daha resmi akşam yemeklerinde ise genellikle yumuşak ışık arzu edilir.
Odanızın ebatı avize seçiminde büyük bir rol oynar. İşte size odanın boyutuyla avizenin boyutunun tavsiye edilen oranı hakkında yol göstericek bir kaç ölçü.
| Oda |
Avize Çapı |
| 3 m.x 3 m. |
43 cm - 51 cm |
| 3.7 m. x 3.7 m. |
52 cm - 66 cm |
| 4.2 m. x 4.2 m. |
60 cm - 77 cm |
Çoğu insan yemek odasına seçtiği sarkıtın odanın temasını belirlemesini ister. Gömme aydınlatma, seçtiğiniz avizeye ek olarak, masanızın dikkat çekmek için ihtiyacı olan o ekstra etkiyi vericektir. Odaların köşelerine koyucağınız gömme aydınlatma görsel olarak odanın daha büyük gözükmesini sağlıyacak ve daha ferah bir ortam yaratacaktır.
Avizeyle takım olan aplikler servis masaları ve büfeleri zekice aydınlatmak için çok iyi bir çözümdür. Aynalarınızı vurgulamakta kullanıcığınız aplikler odanıza derinlik kazandırıp, büfenizin görünümünü daha değerli kılacaktır. |
